opschriften recto (onder de portretten van links naar rechts) : genaemt [...] op die Jorda[e]n // doen men screef MCCCCC en negenthin // god wil ons in alle node bewaren // En geven namaels syn glori te sie
Nu verthien hondert tweeens[eu]entich iaer // Ian vander borch Ierusalem versocht // tiaer Vyfthie hondert en negen daer naer // wort hi int gesicht des Vredes gebrocht
Mine nae[m] es henric van de Ven // ic was te ierusalem als broeder va[n] prise // doeme[n] screef M CCCCC en // vyfentwintich met wairheits bewise.
henric Nobel geritz[oon] was ten heiligen lande // int iaer ons heren dusent vierhondert // en achtentn[e.]ent[..]h god hoedhem voir scande // ende voir den brande daert ewelick dondert
Cornelis lambertz[oon] bin ic wilt lesen // ic was te ierusale[m] en op die iordan // duysent iaer na goods geboort gepresen // vierhondert en [de] achtennege[n]tich dair an
Ic was te ierusalem in myn ionge dage // na goods geboort duysent vierhondert // en drien sestich iare sonder vragen // herman krom het ic u niet verwo[n]dert
heer Ia va huchte[n]broec Rider gepresen Va[n] edelen afcoest in Cleef gebore[n] // was te ierusale[m] so ghi moecht lesen dair wert hi geciert mit gulde[n] spore[n] // tmocht M CCCCC.XXIIII wese[n] die iare na goods geboert vercoren.
heer Ian van Scorel wt hollant scildere // vicarius tsint ians was ten heiligen graue // M CCCCC ende XX stildere // screefme god geef hem der glorien haue.
heer Ariaen sael wilt dit a[en]mercke Canonic toemo[n]ster sach thei // lich lant // met Crol voirs[chreven] god wil hair stercken // en glorie veuen door syn hant M CCCCC XXII
heer Iacob Crol Canonic tsinte Marie.was te ierusale[m] god ter ere[n] // M CCCCC te dien tijen Ende XXIIII was tiaer ons heren
heer Ian va gorcom es my[n] naem vicarius ten doem als een broedere // ic was te ierusalem tsi god bequae dair chryst[us] wou lide os behoede[n] // met heer dirck taets nee[m]t desen raem so sidi den tijt os reise[n]s vroedere
heer dirck taets bin ic geheten Canonic [...] en moster hier op let // Te ierusalem heb ic te stede gemete[n] dair god verloste van de wedt // MCCCCC XXIII wilt wete[n] screefme[n] int iaer ons heere net
Dit paneel maakt onderdeel uit van in totaal vier portretreeksen. De reeksen zijn geschilderd in opdracht van de Utrechtse Jeruzalembroederschap, waarschijnlijk voor de Jeruzalemkapel in de Nieuwe Weerd te Utrecht. In 1544 kregen de Jeruzalembroeders officieel de beschikking over de Palmitentempel op het Janskerkhof te Utrecht. Het is onbekend of de broederschap ook al voor 1544 in de kapel zetelde. Als dat zo is, zijn de portretreeksen mogelijk direct na de voltooiing in de Palmietentempel terechtgekomen. inv. nr. 2379, 2378 en 2377 zijn slecht bewaard gebleven. Bij drie restaurties, achtereenvolgens door Isaac Willarts in 1667, Christiaan Kramm in 1837 en A. Hauser te Berlijn in 1899-1902, zijn niet alleen de opschriften, maar ook de verschillende koppen, waaronder die van Jan van Scorel, geheel overschilderd. Inv.nr. 2377 was in tweeën gesplitst en werd door A. Hauser weer tot één geheel teruggebracht. Afgezien van de splitsing is dit paneel van de drie nog het beste bewaard gebleven. Zie Kramm 1857-1864, dl. 5 (1861), p. 1489 en dl. 6 (z.j.), p. 1865, het restauratieverslag van A. Hauser en de foto's in de documentatie van het Centraal Museum. De laatste restauratie vond plaats in 1955 en werd vericht door J.C. Traas te Leidschendam. De twaalf afgebeelde pelgrims ondernamen tussen 1463 en 1525 de reis naar Jeruzalem. Maatschappelijk gezien behoorden de pelgrims tot de middenklassen en de hogere lagen van de bevolking. De palmtak, ook wel Jeruzalemveer of Palm van Jericho genoemd, hadden zij als bewijs van het voltooien van hun reis meegenomen uit Jeruzalem. Jan van Scorel had zelf in 1520 de reis naar het Heilige Land ondernomen. Hij is de vijfde geestelijke van rechts op dit paneel. In 1615 dwong de Utrechtse vroedschap de Jeruzalembroederschap zich op te heffen. De portretreeksen (inv.nrs. 2377-2379) kwamen toen onder het beheer van de stad. Zie verder Helmus 1999, p.68-73.
Documentation
'Die Entdeckung der Kunst' : Niederländische Kunst des 15. und 16. Jahrhunderts in Frankfurt, Ausstellung und Katalog Jochen Sander. Jochen Sander, (Mainz, 1995), p. 46, 50, afb. 33
Beeldenstorm : 5 : close-ups van beeldende kunst, Henk van Os. onder red. van Thijs Tromp en Ineke Mesdag, (Amsterdam, 2001), p. 170, met afb. 2 in kleur
Beschrijvinge der steden ende plaetsen gheleghen op den wegh van Venetien, nae den H. Lande, ende Jerusalem, beschreven door Claes van Dufen. aus den Quellen mitgeteilt und bearbeitet von Ludwig Conrady, (Wiesbaden, 1882)
