Gerrit Rietveld
Eigenzinnig meubelontwerper. Minimalist. Maker van de beroemde stoel. Brein achter het wereldberoemde Rietveld Schröderhuis.
En: de man die De Stijl voorzag van een wereldberoemd icoon.
“'t is geen religie, die me leidt en geleid heeft.
't is geen idealisme, dat me dringt.
't is puur egoisme, de realisering van eigen bestaan.”
Interieur Drift 17, Utrecht. Meubilair en betimmering zijn gemaakt door de werkplaats van Rietvelds vader.
Gerrit Rietveld maakte de schilderingen boven de deuren.
Amper 12 jaar is Rietveld, als hij het meubelmakersvak leert in de werkplaats van zijn vader. Of eigenlijk: hij leert hoe het volgens hemzelf níet moet. Want hij vindt ze afschuwelijk, die massieve meubels, vol zwierige ornamenten en frivool houtsnijwerk.
Maar hij ontkomt er niet aan – elke dag werkt hij daar, ondertussen dromend over moderne meubels, ontdaan van alle fratsen.
Rietveld in de leer
Canapé, 1915. Ontwerp van Klaarhamer, uitgevoerd door Rietveld.
Elke vrije minuut die hij heeft, brengt hij zijn ideeën op papier tot leven. ’s Avonds gaat hij in de leer bij de architect P.J.C. Klaarhamer. ‘Zijn werk was als zijn naam: helder en krachtig’, zou Rietveld later zeggen over zijn leermeester.
P.J.C. Klaarhamer
Opkomst van De Stijl
Terwijl Rietveld zich ontwikkelt tot een veelzijdig kunstenaar met een sterke visie, gaat Nederland gebukt onder de Eerste Wereldoorlog. Vier jaar lang is het neutrale Nederland afgesloten van de rest van de wereld – en dat vacuüm brengt een aantal kunstenaars bij elkaar.
Theo van Doesburg, studie voor glas-in-loodcompositie nr. IV, 1917
Theo van Doesburg
Tijdens de oorlog ontstaat het verlangen bij beeldend kunstenaar Theo van Doesburg om een eigen tijdschrift te ontwikkelen, om een vernieuwende kunststroming te propageren: de Stijl. Sterk geworteld in het kubisme en altijd op zoek naar een sterk geometrische orde.
Robert van ’t Hoff
Deze ideeën sluiten aan bij de opvatting van Rietveld. Via architect Robert van ’t Hoff komt hij in contact met De Stijl. Rietvelds ontwerpen passen goed bij de ideeën van Van Doesburg en zijn beweging.
De missie: kunst zuiveren van overbodige elementen.
Drie dimensies
“We moeten helpen het leven te vereenvoudigen, te verlossen van overtolligheden.”
In 1917 opent hij zijn eigen zaak, waar hij vol overgave werkt aan zijn tegendraadse ontwerpen.
Rood-blauwe stoel
Machinale productie
Hij maakt meubels die eenvoudig en abstract zijn. Geschikt voor machinale productie. Zodat kwalitatief goede producten bereikbaar worden voor het grote publiek.
Rood-blauwe stoel
Een van zijn beroemdste ontwerpen, de rood-blauwe stoel, voldoet aan alle idealen van Rietveld. Wat weinig mensen weten: oorspronkelijk was de stoel onbeschilderd. In 1923 voegde Rietveld het kenmerkende rood, blauw, geel en zwart toe.
Later past hij de principes ook toe in de architectuur. Zijn beroemdste huis ontwierp hij in opdracht van Truus Schröder. Inmiddels staat het Rietveld Schröderhuis op de werelderfgoedlijst van Unesco. De Stijl kwam in bijna alle aspecten terug: sober, vol rechthoeken, anti-decoratief en functioneel.
Rietveld Schröder Huis
Voor het grote publiek is het even wennen, deze krachtige breuk met de bestaande architectuur. Ook zijn stoelen vallen niet direct in de smaak. Pas in de jaren vijftig wordt het werk van Rietveld en De Stijl op waarde geschat. Mede dankzij tentoonstellingen in het Stedelijk Museum in Amsterdam, het Museum of Modern Art in New York én het Centraal Museum. De Stijl is sindsdien niet meer weg te denken. Uit de kunst, maar ook uit het dagelijks leven.
Woonhuis te Utrecht
Rietveld
“Beperking is geen verarming, integendeel, het is de enige en meest menselijke manier om de werkelijkheid te beleven.”
Het Centraal Museum beheert de grootste Rietveldcollectie ter wereld:
Een huis
300 meubelen en maquettes
7000 archiefstukken
Dagje uit in Utrecht? Combineer dan het bezoek aan het Centraal Museum met één van de beroemdste bezienswaardigheden van Utrecht: Het Rietveld Schröderhuis.
Ontdek Rietveld & De Stijl in het Centraal Museum
Meer verhalen ontdek je online en in het museum
Nieuwsbrief ontvangen?
Footer
